Vraag aan D66, GL, de PvdA en de SP (10 februari 2015, kamerlid Berndsen, kamerlid van Tongeren, kamerlid Recourt en kamerlid Kooiman)
Ik heb door onwetendheid bij het kopen van een tweedehands auto de verzekering van mijn oude auto overgeschreven. Na 6 weken heeft men een steekproef gedaan en mijn oude auto, waarvan ik nog onderdelen van af wou halen en dan laten slopen, niet meer verzekerd was. Dit leverde dus een boete op van € 396. Ik heb al diverse malen naar het CJIB geschreven dat ik niet in staat ben om de boete in één keer te betalen, de laatste keer nog 3 weken geleden. Toen was de boete nog bijna € 600. Deze week kreeg ik een tweede aanmaning en werd het bedrag verhoogd naar bijna € 1.200. Ook dit bedrag kan ik dus niet in één keer betalen en dan wordt de boete dus volgende maand € 2.400 etc. tot een totaal bedrag van? Waarom weigert men mij een betalingsregeling te geven? Ik word straks in de goot geduwd doordat ik een bedrag van € 400 niet in één keer kon betalen. Wordt mijn verdere leven lang gegijzeld, omdat de boete zo enorm is gegroeid dat ik het nooit zou kunnen betalen en dus geregeld gegijzeld zal worden en daardoor ook nooit meer een kans op werk zal krijgen. Kunt u mij vertellen wat ik nu moet doen?

Antwoord van GL (11/2/15, kamerlid van Tongeren)
Ik kan niet beoordelen hoe uw procedure precies is verlopen en wat, of wie, er nu precies de fout is ingegaan. Ik vrees dat er weinig mogelijkheden zijn om nog onder de boete uit te komen. Een niet betaalde boete wordt bij de eerste aanmaning met 50 procent verhoogd en bij de tweede aanmaning verdubbeld. Op de website van het CJIB staan de voorwaarden waaronder een betalingsregeling mogelijk is. Indien u in de schuldhulpverlening zit, is er nog de mogelijkheid om een minnelijke schikking met het CJIB te treffen, maar ook dan zult u op termijn uw boete moeten betalen. Het Openbaar Ministerie gaat inderdaad in het uiterste geval over tot gijzeling (maximaal één week per sanctie). Eerst zal het OM proberen met minder ingrijpende middelen de boete te verhalen, bijvoorbeeld door een loonvordering of door een deurwaarder in te schakelen. Gijzeling is een uiterste stap. Als er sprake is van betalingsonmacht en u écht uw boete niet kan betalen wijst de kantonrechter de gijzelingsvordering van het Openbaar Ministerie af. Hoe het ook zij, het lijkt me goed om zo snel mogelijk contact te zoeken met het Openbaar Ministerie.

Antwoord van de PvdA (14/4/15, kamerlid Recourt)
Het CJIB is het incassobureau van de overheid. Als een burger een boete opgelegd krijgt of een schadevergoeding moet betalen aan het slachtoffer, dan zal het CJIB zorgdragen voor de inning. Iemand heeft een misdrijf gepleegd of een overtreding begaan en wordt daarvoor gestraft. Voor het slachtoffer en de samenleving is het belangrijk dat deze straf geëxecuteerd wordt. Datzelfde geldt voor het vergoeden van de schade die het slachtoffer van een misdrijf heeft geleden.
Hoe werkt het CJIB
Om te zorgen dat de boetes worden betaald heeft het CJIB enkele pressiemiddelen. Als de verkeersboete niet (tijdig) is betaald kan het CJIB het bedrag verhogen met 50% of 100%. Als betaling nog steeds uitblijft kan het CJIB de deurwaarder inschakelen en als dat ook niet helpt dwangmiddelen inzetten zoals het innemen van de rijbewijs, tijdelijk in beslagnemen van de auto of in het meest uiterste geval kan de kantonrechter gevraagd worden de wanbetaler te gijzelen (voor maximaal 7 dagen). Voor boetevonnissen (boete opgelegd door de rechter) gelden andere regels. Als de boete niet tijdig is betaald zal het CJIB de boete verhogen met 15€ of bij een tweede aanmaning nogmaals met minimaal 15€ tot een maximum van 20% van de boete. Als nog steeds niet is overgegaan tot betaling zal het CJIB een deurwaarder inschakelen. Als uiterste pressiemiddel kan het CJIB overgaan tot vervangende hechtenis. Deze gevangenisstraf vervangt de boete en staat in het vonnis vermeld. Het CJIB int ook de schadevergoeding die betaald moet worden aan het slachtoffer. De pressiemiddelen die staan op het niet (tijdig) betalen van de schadevergoeding zijn vergelijkbaar met de regels die gelden voor boetevonnissen. Het enige verschil is dat de vervangende hechtenis de verplichting om de schadevergoeding te betalen niet opheft.
Wat vindt de PvdA
Het uitgangspunt is dat iedereen zijn boete of de schadevergoeding moet betalen. Deze afspraken hebben we met elkaar gemaakt en we hebben de rechters de bevoegdheid gegeven om de boetes of een schadevergoedingsmaatregel op te leggen. Met deze afspraken moet je niet lichtvaardig omgaan. Toch zijn er voorbeelden denkbaar waarbij een veroordeelde in grote financiële problemen kan raken als hij de opgelegde boete of schadevergoedingsmaatregel in een keer moet voldoen en geen passende betalingsregeling aangeboden krijgt. Als de veroordeelde dan moet besluiten om niet te betalen, omdat hij niet kan betalen, ontstaat er een onwenselijke situaties waar niemand bij gebaat is. De PvdA vindt dat het CJIB meer dan tot nu toe is gebeurd maatwerk moet leveren. Als een veroordeelde hard kan maken dat hij niet kan betalen, maar wel wil, dan moet een passende betalingsregeling afgesproken worden.
Onlangs hebben de rechters aangegeven te weigeren wanbetalers in de cel te stoppen. Het OM doet zeer regelmatig een gijzelingsverzoek. Vorig jaar waren dat er 130.000 verzoeken. Van deze 130.000 verzoeken werd maar een klein percentage gehonoreerd (ongeveer 5 %). Met de rechters is de PvdA van mening dat gijzelingsverzoeken tot het minimum beperkt moeten blijven. Een gijzeling kan effect hebben als iemand wel kan betalen, maar niet wil. Het is de taak van het CJIB om hard te maken in hoeverre de wanbetaler wel in staat is om te betalen, maar niet wil en andersom. Dit moet door de rechter kritisch worden getoetst. Als er misbruik wordt gemaakt van een bevoegdheid die zo ver gaat dat iemand zijn vrijheid wordt ontnomen door gijzeling – en daar lijkt het sterk op met 130.000 voornemens – vindt de PvdA het heel terecht dat de rechter dan alle verzoeken afwijst.

Antwoord van D66 (16/4/15, kamerlid Berndsen)
Een vervelende situatie. Wij kennen de feiten van uw zaak onvoldoende om een oordeel te kunnen vellen. Wel kunnen wij u net als GroenLinks, wijzen op de procedure zoals deze in het algemeen van toepassing is. Ons advies luidt dan ook, neem snel contact op met het CJIB en het Openbaar Ministerie voor een betalingsregeling.

Geen antwoord van de SP (10/5/15, kamerlid Kooiman)
Na 3 maanden en twee keer rappelleren is geen antwoord ontvangen.