Vraag aan het CDA, de CU, D66 en GL (10 juni 2014, kamerlid Keijzer, kamerlid Dik, kamerlid Dijkstra en kamerlid Voortman)
Hoe komt het dat we in Nederland een tekort aan orgaandonoren hebben? Komt dat door het huidige donorsysteem? Wat wilt of kunt u doen om het tekort aan orgaandonoren te verminderen en wat zijn uw plannen om het tekort aan orgaandonoren te verminderen? Kan het donorsysteem, zoals bijvoorbeeld het bezwaarsysteem in België of het voorrangssysteem in Israël een goede manier zijn om het aantal donoren te verhogen?

Antwoord van GL (11/6/14, kamerlid Voortman)
Jaarlijks overlijden 200 mensen omdat er te weinig donororganen zijn. Mensen moeten zich nu nog aanmelden als donor. GroenLinks wil dat veranderen: je bent in principe donor, tenzij je vooraf hebt aangegeven dat niet te willen. Zo’n ‘ja, tenzij’-systeem kan jaarlijks heel wat extra donororganen opleveren. GroenLinks vindt dat onverschilligheid niet de reden mag zijn van het tekort aan donororganen. Door invoering van dit nieuwe systeem zullen meer mensen bewust nadenken over de vraag of ze wel of geen donor willen zijn na hun overlijden. Mensen krijgen genoeg tijd om daar zorgvuldig over na te denken en kunnen op elk moment hun registratie als donor ongedaan maken. GroenLinks is geen voorstander van het betalen van donoren. Mensen moeten vrij kunnen kiezen of ze hun organen willen doneren. Een financiële overweging hoort in die afweging niet thuis. Ook vindt GroenLinks dat orgaandonoren niet mogen bepalen wie de organen later krijgt. Iedereen moet immers in aanmerking kunnen komen voor donororganen: of je nu arm of rijk bent, gezond of ongezond, populair of impopulair.

Antwoord van D66 (1/7/14, kamerlid Dijkstra)
Het donorbeleid van de overheid schiet tekort. Promotiecampagnes leveren onvoldoende nieuwe donoren op. Daardoor staan er nu ongeveer 1.300 mensen op een wachtlijst en sterven jaarlijks 150 mensen, omdat er geen orgaandonoren beschikbaar zijn. D66 wil daar wat aan doen door een actief donorregistratiesysteem (ADR) in te voeren. Het ADR-systeem vraagt mensen om een keuze te maken of ze wel of niet donor willen worden. Als iemand niet reageert, komt er een nieuwe brief. Daarin staat nogmaals een oproep om te reageren. Reageren mensen niet op dit tweede verzoek, dan worden ze als donor geregistreerd. De geregistreerde kan deze registratie op ieder moment wijzigen. Zo houden wij de keuzevrijheid in stand. Ook is er altijd de mogelijkheid om er voor te kiezen het besluit over te laten aan de nabestaanden. Binnen het huidige systeem is registratie niet verplicht, waardoor op dit moment van 60 procent van de Nederlandse bevolking niet bekend is of zij orgaandonor willen zijn. Uit verschillende onderzoeken blijkt echter dat 75 procent van de mensen wel donor wil worden, maar dat registratie er vaak onbewust bij in schiet. D66 wil dat iedereen vrij is om te kiezen of hij of zij donor wordt. Maar we vinden wel vindt dat we van mensen mogen vragen goed na te denken over hun keuze. Dat redt mensenlevens.

Antwoord van het CDA (10/7/14, kamerlid Keijzer)
Orgaandonatie is een belangrijk onderwerp. Er staan veel mensen op een wachtlijst die afhankelijk zijn van een nieuw orgaan. Er ligt ook een wetsvoorstel om onze donorsysteem te wijzigen. De CDA-fractie heeft daar een uitgebreide schriftelijke inbreng op ingediend met veel vragen. Als u mij mailt, kan ik deze aan u toesturen.

Antwoord van de CU (11/7/14, kamerlid Dik)
Met u vinden wij het heel belangrijk dat er meer donororganen ter beschikking komen. In de allereerste plaats zijn we dan natuurlijk afhankelijk van de groei van het aantal donoren. Gelukkig kunnen we zien dat het aantal donoren toeneemt. Daarbij moeten we wel in aanmerking nemen dat dit meestal potentiele donoren zijn. Zij stellen organen ter beschikking. Maar – uiteraard – in principe pas na hun overlijden. Pas dan blijkt of hun organen geschikt zijn om te doneren. Dit is meteen de belangrijkste reden van een tekort. Bereidwillige donoren zijn er wel. Maar pas na de dood kunnen organen ter beschikking komen. In landen als Spanje en België , met een bezwaar systeem, is dat niet anders. Wij zijn om die reden geen voorstander van het geen-bezwaarsysteem. Belangrijker dan die overweging is echter nog dat het heel belangrijk is dat een besluit om te doneren is gebaseerd op een eigen, weloverwogen keuze, waarbij ook nabestaanden een stem in het kapittel dienen te hebben. Voorzie je daarin niet, dan krijg je te maken met uiterst moeilijke situaties als de vraag om het doneren van een orgaan na overlijden in een ziekenhuis gesteld wordt. Dit soort omstandigheden zorgt er voor dat het draagvlak voor orgaandonatie zal verminderen, als de overheid beslist dat mensen ineens allemaal donor zijn, tenzij zij bezwaar maken. We zien overigens dat de toegenomen bereidheid om zich op te geven als donor, wel resultaat heeft. Wachtlijsten en wachttijden lopen terug. Een belangrijke ontwikkeling zien we bij het doneren bij leven. De vraag om nieren is het grootst bij patienten. Gelukkig is het mogelijk om nieren bij leven te doneren, wat ook steeds vaker gebeurt. Overbodig te zeggen dat ook die beslissing alleen op basis van volstrekte vrijwilligheid kan plaatsvinden. Overigens neemt ook het aantal transplantaties af. Er komen namelijk meer alternatieven voor transplantatie beschikbaar. Ook nieuwe medische technieken zorgen er dus voor dat de vraag naar donoren afneemt.